Covid-19 günlerinde yemek

Hayatımızda hiç görmediÄŸimiz bir dönemin başındayız. Evet, maalesef daha iÅŸin çok başındayız. Son hafta içinde yeni korona virüsü salgını Dünya SaÄŸlık Örgütü tarafından pandemi ilan edildi, spor organizasyonları durduruldu (Bizim hâlâ seyircisiz oynama kararımız sürüyor ve bu bence sporcu saÄŸlığını da riske eden yanlış bir karar), birçok ünlü isim veya siyasetçiden ardı ardına hastalık haberleri geldi, ülkemizde de ilk vakalar görülmeye baÅŸlandı.

Peki korona virüsünün yayılması karşısında yemek tüketim alışkanlıklarımızda ne gibi deÄŸiÅŸiklikler yapmamız gerekir? Gelin bu konuyu biraz irdeleyelim.

Öncelikle, maalesef bunu söylemek gerekiyor, dışarıda hele hele kalabalık yerlerde yemek yemek eskisi kadar iyi bir fikir deÄŸil. Covid-19 yemekten geçmiyor, iyi yıkanmış bir tabak, kaşık, çatal, bardak sizi hasta etmeyecektir. Ancak, virüsün katı yüzeylerde birkaç saat dayanabilme özelliÄŸi, örneÄŸin sizden önce enfekte olan birisi orada yemek yerken hapşırdıysa ve masanın üzerine virüs düÅŸtüyse, servis aralarında tüm masaların da dezenfekte edilme ihtimalini düÅŸünürseniz, bulaÅŸma riskini oldukça artıran bir durum. Özellikle AVM’lerin yemek katları gibi kimin geldiÄŸi gittiÄŸi belli olmayan ve döngünün çok yüksek olduÄŸu alanlarda bu risk daha da fazla.

Ä°talya, benim de bir Ä°talyan firmasında çalışıyor olmam nedeniyle salgında bu hale nasıl geldiÄŸini çok yakından takip ettiÄŸim bir ülke. Ä°lk olarak 38 yaşında bir erkek Covid-19 pozitif olarak test edildiÄŸinde tarih 20 Åžubat’tı. Ancak muhtemelen virüs daha önceden ufak ufak yayılmaya baÅŸlamıştı çünkü Kuzey Ä°talya’da normalden çok fazla sayıda pnömoni vakası rapor edildiÄŸi biliniyordu ve muhtemelen bu vakalar nedeniyle hastalık fark edilmeden yayılmaya baÅŸladı. Ä°talyanlar ilk baÅŸta hiç tepki göstermeden gündelik hayatlarına devam etti, akÅŸam dışarı çıktılar, iÅŸ yerlerinde kahve makineleri önünde uzun sohbetlerini sürdürdüler. Sonra salgın hızla yaygınlaÅŸmaya baÅŸladı ve önce bir süre imkanı olanlar evlerinden çalıştılar, sonra ÅŸirket yemekhanelerinde karşılıklı oturarak yemek yemek, kahve makineleri önünde toplanmak, hatta toplantı odalarında bir araya gelmek bile yasaklanmaya baÅŸladı. Restoran ve barlar önce sınırlı saatlerde açık kalmalı diye karar alındı, sonra tamamen kapatıldı. Åžu anda ülkede sadece marketler ve gıda malzemesi alabileceÄŸiniz dükkanlar ile, eczaneler, bankalar ve telekomünikasyon dükkanları gibi, hayatın bir ÅŸekilde sürmesi için gereken dükkanlar açık.

Ä°talya örneÄŸi ÅŸu bakımdan önemli, Ä°talyanlar iÅŸin başında tam da bizim gibi “bize bir ÅŸey olmaz” havasındaydılar, ama oldu. Åžu anda Çin’den sonra virüsün en yaygın olduÄŸu ülke, muhtemelen Avrupa’da da yayılmayı körükleyen ülke oldular. Åžimdi ise hepsi, biz önlemleri çok geç ciddiye aldık diye dert yanıyorlar.

Bizde bu yazıyı yazdığım dakika itibariyle Türkiye’de hepsinin birbiriyle baÄŸlantısı olduÄŸu bildirilen beÅŸ vaka bildirilmiÅŸ durumda. Okullar tatil, maçlar seyircisiz, birçok önlem alındı. Ancak bu hastalığın yayılma hızını düÅŸünerek, herkesin hayat tarzını bir süreliÄŸine biraz deÄŸiÅŸtirmek zorunda olduÄŸunu söylemek için Ä°talya örneÄŸi yeterli. Kendimizi ve çevremizi korumak istiyorsak eskisi kadar dışarıda dolaÅŸmamamız gerektiÄŸi çok açık.

Peki evde yemek hazırlarken ne yapmalı?

Covid-19’a karşı yemek hazırlarken dikkat edeceÄŸiniz ÅŸey aslında yine virüs bulaÅŸmasına karşı yapmanız gereken standart önlemlerle aynı. Yıkanması gereken besinleri yine aynı ÅŸekilde yıkayacaksınız, ancak öncesinde, gerekirse aralarda ve sonrasında 20 saniye sabunlama kuralına riayet ederek elinizi yıkayacaksınız. Mutfak yüzeylerini düzenli olarak yemek hazırlığı öncesi ve sonrası dezenfekte etmek yine önerilen bir davranış. Yiyeceklerinizi sabun veya çamaşır suyu gibi sizi zehirleme riski olan malzemelerle kesinlikle yıkamayın. Sade su yukarıda yazdığım önlemlerle birlikte yeterli olacaktır.

Ne yemek gerekir derseniz, öncelikle dengeli ve çeÅŸitli bir beslenme, zaten bu bağışıklık ve saÄŸlık için gereken bir ÅŸey. Gıdaların piÅŸirilmesi sırasında en önemli noktalardan birisi pastörizasyon tablolarıdır, bu tablolar gıdanın içerisinde virüs ve bakterilerin dayanacağı sıcaklık ve süreyi gösterirler. Kendinizi daha da güvende hissetmek isterseniz piÅŸirdiÄŸiniz gıdaların pastörizasyon tablolarını internetten bulup ölçerek piÅŸirme yapabilirsiniz. Ama kısaca ÅŸöyle söyleyebiliriz, eÄŸer tencerede kaynayarak piÅŸen bir yemek yapacaksanız zaten sıkıntı yok. Az orta piÅŸmiÅŸ bir biftek istiyorsanız o zaman bu tabloları dikkate almanız önerilir, ters mühürleme veya sous vide gibi düÅŸük sıcaklıkta uzun süreli piÅŸirme yöntemleri kullanarak güvenlik saÄŸlanabilir.

Bütün bunların dışında, son olarak, sizi virüse karşı daha dayanıklı kılacak bir yemek yok. Kelle paça çorbası içen hasta olmaz diyenlere de, turÅŸu yemeyi önerenlere de itibar etmeyin. Kelle paça çorbası içerdiÄŸi kolajen ile vücudunuza mutlaka iyi gelecektir, ben de çok severim ve ara sıra içerim, ancak virüse karşı bir etkisi yok. TurÅŸu neden ortaya çıkarıldı onu hele hiç anlamadım. Sirke içeriÄŸi fayda ediyor diye düÅŸünülebilir, ancak onun da doÄŸru olmadığını biliyoruz.

Neticede son söz olarak söyleyebileceÄŸim iki ÅŸey var, ki zaten tüm uzmanlar aynı ÅŸeyi söylüyor: Hijyene azami dikkat edin, kalabalıktan kesinlikle kaçının.

Sağlıklı bir hafta dilerim.