İyi bir aşçı (şef) olmanın temel kriterleri
Mutfakta daima hareket vardır. Åžef her zaman kendini aÅŸmaya ve müÅŸterileri için mümkün olan en unutulmaz yemekleri sunmayı sürekli olarak denemelidir. MüÅŸterilerin yorumları ÅŸef için önemli bir çizgidir. Åžef bu duruma iyi bir iÅŸle gelen müÅŸteri memnuniyetini, mutfağındaki ekip çalışması ve yaratıcılığını günlük olarak uygulama imkânı eklemelidir. Böylece ÅŸef hayat boyu öÄŸrenme, ilerleme, umutlar, baÅŸarılı ve doyurucu bir kariyer içinde yer alır.
Doç. Dr. Y. Birol Saygı
Bilgi Üniversitesi
Mutfak Sanatları ve Gastronomi Bölümü
Birol.saygi@bilgi.edu.tr
Mutfak dünyası, içine girmek ve burada yer edinmek için zorlu bir süreci kapsayan disiplinlerden biridir. Rekabet mutfak dünyasında ÅŸiddetli olup, rekabetten uzak durmak için iyi bir ÅŸefin benzersiz niteliklere sahip olması gereklidir.
Åžef olmak, kaliteden ödün vermeden, uzun saatler boyunca ayakta durmak, kesikler ve yanıkları ile ağır kaldırmayı, gürültüyü, sıcaklığı, dumanı, hafta sonları ve tatillerde dahil olmak üzere neredeyse her zaman ve sürekli baskı altında çalışmayı kapsayan stresli bir kariyerdir. Nihayet baÅŸ ÅŸef olduÄŸunuzda ağır çalışmak zorunda kalmayabilirsiniz. Ancak, sorumluluklarınız önemli ölçüde artmaktadır. Mutfak çalışanlarını koordine etmek ve eÄŸitmek, yemek maliyetleri kontrol etmek, porsiyonları belirlemek, menüleri planlamak, malzemeleri sipariÅŸ etmek, yiyeceklerin kalitesini saÄŸlamak, doÄŸru sunumunu gerçekleÅŸtirmek, hijyen ve sanitasyon düzenlemelerini sürdürmek, atıkları kontrol altına almak ve ürünlerin nasıl saklanacağı gibi iÅŸ tanımına birçok görev ve sorumluluklar eklenmektedir. Bütün bu görev ve sorumlulukları yerine ÅŸefin sıkılmaya zamanı olmaz.
Mutfakta daima hareket vardır. Åžef her zaman kendini aÅŸmaya ve müÅŸterileri için mümkün olan en unutulmaz yemekleri sunmayı sürekli olarak denemelidir. MüÅŸterilerin yorumları ÅŸef için önemli bir çizgidir. Åžef bu duruma iyi bir iÅŸle gelen müÅŸteri memnuniyetini, mutfağındaki ekip çalışması ve yaratıcılığını günlük olarak uygulama imkânı eklemelidir. Böylece ÅŸef hayat boyu öÄŸrenme, ilerleme, umutlar, baÅŸarılı ve doyurucu bir kariyer içinde yer alır.
Ä°yi bir ÅŸef olmak için ihtiyaç duyulan özellikler bulunmaktadır. Dünyanın en iyi ÅŸefleri, baÅŸarıya ulaÅŸmalarına yardımcı olan bu özellikleri taşımaktadırlar. Hepsi çarpıcı yemekler yaratma tutkusuna sahip olmakla birlikte, onları diÄŸer ÅŸeflerden ayıran yapılarında kazanılmış bir beceri setleri olmasıdır. Sabır ve azim ÅŸefi oraya taşıyabilir. BaÅŸarılı bir ÅŸefin özellikleri alt kırılımları ile üç temel noktada toplanabilir.
1. Yeterlilik
Åžef, yaptığı iÅŸte istisnai, harika bir aÅŸçı, dengeli bir yönetici, ilham verici bir lider ve tam bir iletiÅŸimci olmalıdır. KiÅŸi bu becerilere ve niteliklere sahip olmaksızın ÅŸef konumunu (kazanılmış unvan) elinde tutamaz.
EÄŸitim: Her meslekte olduÄŸu gibi mutfakta iyi eÄŸitim almış kiÅŸilere gereksinim vardır. Gıda yapısal olarak çok karmaşık olup baÅŸarılı bir ürün üretmek için kullanılan girdilerin özelliklerini ve iÅŸleme teknolojilerinin sonuçlarını bilmek gerekmektedir. EÄŸitim bu meslekte yaÅŸam boyu sürmektedir. Her an bu konuda öÄŸrenilecek birçok bilgi üretilmektedir. Åžefin kendi eÄŸitimi kadar alt kadrolarının eÄŸitimine de büyük önem vermesi gerekir. DeneyimlemediÄŸiniz bir iÅŸi ikinci bir kiÅŸiye öÄŸretemezsiniz. Mutfağın bütün birimlerinde çalışıp deneyim kazandıktan sonra istediÄŸiniz branÅŸta profesyonelleÅŸebilirsiniz.
Bilgi Edinme Merak ve PiÅŸirme Ä°steÄŸi: Dünyanın en iyi ÅŸefi bile olsanız baÅŸarı ve sürdürülebilirlik için aynı yemekleri tekrar tekrar piÅŸirmek yeterli deÄŸildir. Bunun yerine, mutfak dünyasındaki yeni geliÅŸmeleri, alışılmadık lezzet kombinasyonlarını ve henüz duyulmadık yemekleri denemek gerekmektedir. MüÅŸteriler sürekli olarak yeni yemekleri merak etmektedirler. Ä°ÅŸinde daha fazla bilgi edinmeye çalışmak ve bilgiyi kullanmak ÅŸefi mesleÄŸinde zirvede tutar.
ÖÄŸrenmeye açık olmak: Ünlü ÅŸefler bile, oyunun en üstünde kalmalarının sürekli öÄŸrenme, kendini geliÅŸtirme ve bilgileri ile özelliklerini artırma ile olacağını bilirler. Ä°ÅŸin ustalarından ders çıkarırlar. Dünyanın diÄŸer bölgelerindeki yeni mutfakların incelerler ve yeni trendlerini öÄŸrenirler.
Deneyim: Bir kiÅŸi ÅŸef seviyesine geldiÄŸinde altında çalışanlardan beklenen iyi veya kötü denemeleri yapmış olan yetkili bir profesyonel olarak kariyerinde yükselir. Åžefin konumu, önceden tutulan pozisyonlardan çok daha az affedicidir. Herkes yemek yapabilir, mutfakta deneyim baÅŸta olmak üzere eÄŸitim ve uygulama ile doÄŸru orantılı olarak artmaktadır. Åžef deneyim ve bilginin getirdiÄŸi güven ve deneyimle mutfaktaki mutlak otoritedir.
Zekâ: Her ÅŸeyden önce, ÅŸef zekâsını doÄŸru kullanmalıdır. Åžef, yalnızca menü öÄŸelerinin hazırlanışındaki adımları deÄŸil aynı zamanda her yemeÄŸin lezzet profilini de hatırlamak iÅŸinin bir parçasıdır. Åžef, lezzet hedefine eriÅŸmek için gerekli ayarları geçmiÅŸ deneyimlerine dayanarak kolaylıkla yapmalıdır. Åžef kendi mutfak kültürünü kafasında katalog haline getirmeli ve her yemeÄŸin piÅŸirme sürecinde ne olduÄŸunu hatırlamalıdır. Zamanlama zekâ ve pratikle ilgilidir. Ä°yi bir ÅŸef beyninin hem mantıksal hem de duygusal tarafını aynı anda rahatlıkla kullanmalıdır.
Fiziksel Dayanıklılık: Gerçek bir ÅŸefin vazgeçilmez özeliÄŸi dayanıklılıktır. Mutfak çalışılan zor bir yer olup; uzun saatler ayakta, zor koÅŸullar altında uzun çalışma saatlerinin geçirildiÄŸi mekandır. Åžef, iÅŸine bu koÅŸullar altında odaklanması için dayanıklı olması gereklidir. Åžef olmanın genel ÅŸartı olan fiziksel kondisyon ve saÄŸlıklı bir vücuttur. Bu kariyeri seçmenin getireceÄŸi fiziksel taleplerin karşılanabileceÄŸinden emin olunması gerekmektedir.
Çoklu görev: Mutfakta yapılacaklar listesinde her zaman bir ÅŸeyler olacaktır. Bir kerede birçok ÅŸeyi halledebilme, baÅŸarılı bir ÅŸef olma yolculuÄŸunda çok önemli bir adımdır. Birkaç dakika önce verilen görevler üzerinde çalışırken, bir seferde, sebzeleri hazırlamanız, tavuk sotelemeye devam etmeniz ve buzdolabından malzemeler almanız sizden aynı anda istenebilir. Birden fazla iÅŸi tamamlarken bir adım önde olabilmek, dünyanın en iyi ÅŸeflerinin tamamında bulunan bir özelliktir. Yüzlerce küçük görevi aynı anda idare ederken en büyük görevini tamamlayabilen, müÅŸterileri memnun tutan bir yetenektir. Bu çok önemli bir yetenek olup, bir ÅŸefin hayatında çok önemli bir yer tutmaktadır. Menünün planlanması, tasarımı, hammadde tedariki ve envanter yönetimine kadar genel olarak tüm konulardan sorumludurlar. Mutfağın tüm unsurlarını, sorunsuz tatmin edici hizmetin saÄŸlanması için doÄŸru zamanda bir araya getirmek zorundadır.
2. Kazanılan Beceriler
Stres altında çalışmak (Kriz yönetimi): Yüksek gerilim ve buna baÄŸlı krizleri yönetme yeteneÄŸi çok önemlidir. Tüm mutfağın kontrolü son derece zevkli aynı zamanda zor ve stresli bir iÅŸtir. ÇoÄŸu zaman açık alev, buhar ile hızlı mutfak temposu nedeni ile ortamda sıcaklık ve trafik çok yüksektir. Herhangi bir zamanda düzinelerce yapılacak ve çözümlenecek konu olmasına raÄŸmen tabakların zamanında ve eksiksiz ÅŸekilde masalara ulaÅŸtırılması gerekmektedir. EÄŸer bu baskıda kolayca ezilip stresli durumlarda geri çekilinirse ÅŸef olabilme hayalini kaybolur. YoÄŸun bir mutfak, en stresli çalışma ortamlarından biridir. Bu nedenle, baskı altında kalabilmek çok önemlidir. Ä°yi ÅŸef, konusunda uzman ve çok amaçlı görevleri olan bireyler olup hizmetin olabildiÄŸince sorunsuz çalışmasını saÄŸlamak için ekibi motive etmek ve yönetmek için bir yol bulacaktır.
Saygı: Åžefin kullandığı malzemelere, personele, piÅŸirme yöntemlerine, müÅŸteriye ve iÅŸletmenin kendisine saygılı olmasını gerektiren bir tabloda çalışması çok önemlidir. Åžef çalışanlarına örnek olmalıdır. Saygı kazanılır, zorla olmaz. Çalışanlar, ÅŸeflerine duydukları saygı sonucu onu her yerde takip ederler ve ÅŸeflerinin vizyonuna, ürünlerine ve sonuçlarına yatırım yapmak için eÄŸilimli olurlar.
Damak Tadı: Bazı kiÅŸilerin damak tadı doÄŸuÅŸtan güçlü iken bazıları sınırlı olabilir. Åžeflerin dillerinde harika tat tomurcukları olup, lezzet içindeki nüansları ayırt edebilirler. Bireysel maddeleri tanımlayarak neyin eksik olduÄŸunu bilip belli bir lezzet profilini nasıl çoÄŸaltacağını bilirler. Sonuç olarak, yemeklerin hepsi lezzetle ilgilidir. Åžefin iyi geliÅŸmiÅŸ, çok deneyimli bir damakta olması, mutfağında standart ve üst düzey lezzet profilleri oluÅŸturma yeteneÄŸine sahip olması demektir. Tat algısı zaman içinde tatları deneyimleyerek geliÅŸtiren ÅŸefler, bu olguyu bilgisi ile baÄŸdaÅŸtırarak baÅŸarılı olurlar. Bu noktada ÅŸef, tatların kombinasyonlarını ve yeni lezzetlerin oluÅŸumunu gerçekleÅŸtirirler.
Yaratıcılık: PiÅŸirme, bilim ve sanatın karışımıdır. ÖÄŸrenilmesi gereken teknikler ve beceriler vardır. MüÅŸterilerini etkileyebilecek lezzetli yemekleri yapabilmek, kullanılan teknik ve becerilerle gerçekleÅŸir. Mutfakta olmak, yeni fikirler yaratmak ve risk almaktır. Åžef her zaman yeni bir ÅŸeyler denemek için istekli olmalıdır. Yaratıcılık yeni lezzetlerin anahtarı olup yemek tadına ve sunumuna ilham verir. Ä°yi bir ÅŸef, müÅŸterileri için en iyi yemek deneyimi yaratmak için her zaman yeni lezzet karışımlarının ilhamı için uyanık olmalıdır. Ayrıca, iyi bir ÅŸef kaliteli yemekleri çıkarmak için mutfak ekibiyle uyumlu çalışmalı, aynı zamanda mutfağında hoÅŸ bir atmosfer yaratmalı, yönettiÄŸi ekibinin esin kaynağı olmalıdır. Yaratıcılığın tutkulu ve sonsuz olması gerekir. Çünkü ÅŸefin yaÅŸamı günlük meydan okunur ÅŸekilde geçecektir. Ä°lerlemek için yaratıcılık ve merakını beslemek çok önemlidir. Bir ÅŸefin yaratıcı olacağı kabul edilmektedir. Aslında müÅŸterileri getiren bu kalitedir. Ä°yi ÅŸefler, yeni fikirleri olan ve mutfakta risk alma arzusu olanlar olup, doÄŸaları gereÄŸi yaratıcı bir kimliÄŸe sahiptirler. KiÅŸilikleri yaptıkları iÅŸle, en önemlisi yemekleri ile parlar. Ä°yi ÅŸefler tüketim alışkanlıkları menü eÄŸilimleri ile güncellenerek pozisyon alırlar ve bir eÄŸilim baÅŸlamadan önce hangi yemeklerin popüler olacağını bilirler. Tamamen orijinal olan yeni ve yenilikçi yemekler nasıl yaratılabilir sorusuna cevap verirler. Farklı kültürlerin piÅŸirme yöntemlerini ve mutfağını incelerler, deÄŸiÅŸik yemekler ile denemeler yaparak vakit geçirirler. Bunu yapmak, kendi mutfaklarına dâhil edebilecekleri yeni becerileri ve tarifleri sürekli keÅŸfettikleri anlamına gelir. Etnik mutfaÄŸa girmek ve yemeklerin ötesine geçmek için istekli olurlar. Ä°yi bir ÅŸef hatalarından ders çıkarır.
Tutku: Ä°çinde tutkusu olmayan bir ÅŸef mutfağında baÅŸarılı olamaz. MutfaÄŸa baÅŸarı getiren tutkudur. Harika bir ÅŸef, yemek ve piÅŸirme konusunda tutkuludur. Tutkusunu beslemeye devam edip, tutkusunu heyecanı ve profesyonelliÄŸi ile mükemmelleÅŸtirir. Åžef olarak çalışmak büyük bir gayret ve özveri ister. Bu nedenle iyi ÅŸeflerin yemek piÅŸirmeyi ve sevmeyi istemeleri önemlidir. Bu tutku aynı zamanda, yeni tarifler öÄŸrenmenin yanı sıra, yeteneklerini sürekli geliÅŸtirip arıtmak arzusuna artırır ve yeni teknikler ve eÄŸilimleri takip etmesini saÄŸlar. Tutku düzeyinde baÅŸarılı ÅŸeflerin takip edilmesi önemlidir.
Azimli ve TuttuÄŸunu Koparan: Ä°yi bir ÅŸef becerikli olmalıdır. GiriÅŸtiÄŸi her iÅŸte baÅŸarı saÄŸlamalı ve hedeflerine emin adımlarla yürüyüp azimli olmalıdır.
Geri bildirimler (EleÅŸtiri): Åžefler, eleÅŸtiri ile öÄŸrenirler. Åžef iÅŸinin deÄŸerlendirmesini dinleyebilmeli, eksik veya farklı yapılması gerekiyordu diyerek eleÅŸtirileri kiÅŸisel olarak almayacağını bilmelidir. EleÅŸtiriyi öÄŸrenme aracı ve geliÅŸmek olarak görmelidir. EleÅŸtirinin kıymetini bilmelidirler. Ä°ÅŸlerini iyileÅŸtirmek ve geliÅŸtirmek için nelere gereksinim duyduklarını bilirler. Ä°yi bir ÅŸefin kendisi en kötü eleÅŸtirmenidir. Bu nedenle her zaman kendisini iyileÅŸtirmek istemektedirler. Herkesin bir ÅŸefin piÅŸirdiÄŸi yemekleri her zaman seveceÄŸine dair bir garanti bulunmamaktadır. EleÅŸtiri ile karşı karşıya kalındığında buna karşı koymak, geribildirimleri analiz etmek ve üzerinde uygun önlem almak zorundadır. MüÅŸteri odaklı olmalıdır. MüÅŸteri yemek yemezse ÅŸef iÅŸ bulamaz. Ä°yi ÅŸefler baÅŸarılı olmak için müÅŸteri ÅŸikayetlerini deneyim, saygı ve hoÅŸgörü ile sonuca ulaÅŸtırırlar. Saygılı olmak beraberinde saygı görmeyi de getirir.
Gıda bilgisi: Åžefin, mevcut malzemeler ve mevsimselliÄŸi, sürekliliÄŸi ve bulunabilirliÄŸi, bu malzemeler için en uygun olan piÅŸirme ve depolama yöntemlerini ve bu malzemelerin kullanımından dolayı oluÅŸabilecek olumsuzlukları ve bu olumsuzlukların telafi etme yöntemlerini ve reçetelerdeki girdilerin fonksiyonlarını bilen bir gıda bilgisi altyapısı olmalıdır.
Beklenmeyeni beklemek: Mutfakta her zaman her ÅŸey yolunda gitmeyebilir. Bu nedenle iyi bir ÅŸef sakin ve huzurlu bir ÅŸekilde sıkıntılarla baÅŸ etmeyi bilmelidir. Ä°yi bir ÅŸef sıkıntılı durumlarda saÄŸ duyusunu kaybetmeden sakin ve çözüm odaklı olarak kendini kontrol edebilmeli ve hızlı etkili kararlar verebilmelidir.
Ä°letiÅŸim becerileri: Mutfak da organizasyonlar çeÅŸitli dinamiklerden oluÅŸur. Bu dinamikler doÄŸru iletiÅŸim kurulmazsa yanlış anlama ve tartışmalara neden olabilir. Åžef, iyi bir dinleyici olmalı ve empati becerilerini kullanmalıdır. Åžef söylenenlere konsantre olabilmeli, önemsiz olanlardan önemli olanı ayırt edebilmelidir. Önceliklerinin seçimlerini doÄŸru yapmalıdır. Ayrıntıları gerçekten can kulağı ile dinlemelidir. Åžefin talimatları anlaşılır, iÅŸ birliÄŸine dayalı ve saygılı olmalıdır. Ä°yi bir ÅŸef, birlikte çalıştığı ekibin esin kaynağı olmalıdır.
Hijyen ve sanitasyona saygı: Åžef için hijyen, kiÅŸisel ve mekânsal olmak üzere ikiye ayrılır. Åžef olarak, baÅŸkalarının yemeleri için yemek hazırlamaktadır. Mutfağının nasıl temiz tutulacağı ve saÄŸlık tüzük ve yasaların uygulamasına saygı göstermeyi bilmesi mutlak görevidir. Tüm gerekli belgelerin alınarak uygulanması ve onlara saygı gösterilmesi gerekmektedir. Bu ÅŸefin kalite taahhüdüdür.
Kalite taahhüttü: Kalite, bir ÅŸefin olmazsa olmazıdır. Her ÅŸef, yalnızca taze ve en kaliteli malzemelerle ve en yüksek kalitedeki lezzetli yemekleri yapmak için en iyi teknikleri kullanarak kaliteye baÄŸlılık göstermek zorundadır. Åžef, ürünlerinin ve hizmetin kalite standartını saÄŸlamak zorundadır. Böylece mutfağının varlığının uzun süre korunmasını saÄŸlar. Mutfakta kalite ve standarttın korunması müÅŸteri sadakatini ve tekrar dönüÅŸünü saÄŸlar.
Becerileri geliÅŸtirmek: Ä°yi bir ÅŸef tüm piÅŸirme becerilerine hâkim olmalıdır. Bu beceriler harika bir yemek kariyerinin kaynağıdır. Ä°yi bir ÅŸef, tekniklerini mükemmelleÅŸtirmeyi asla durdurmaz. Bu da çok okumak, çalışmak ve sürekli denemek den geçmektedir.
3. KiÅŸisel ve Örgütsel Beceriler
Liderlik becerileri: Mutfağının sorumlusu olan ÅŸef ekibine yön verebilmelidir. Operasyonların düzgün çalışabilmesi için gençlere rehberlik, antrenörlük, kontrol ve izleme yapmaları da çok önemlidir.
Örgütsel Beceriler: Orkestranın ÅŸefi ne kadar önemli ise ÅŸefin mutfağıda o kadar önemlidir. MüziÄŸin bir harmoni içinde çalmasından sorumludur. Mutfak ekibinin personel planlamasından bütçeye, yatırımlardan satın almaya, çalışanlar için vardiya planlamasına kadar birçok konuyu ve mutfağının yoÄŸun saatlerini öngörmesi gerekmektedir. Bütün bunları halletmek için her gün planlama için zaman ayırması önemlidir. Planlama baÅŸarı için esastır. Ä°yi ÅŸefler harika planlamacılardır. Ä°yi ÅŸefler, gereçlerinin hepsinin ne durumda olduÄŸunu, eÅŸyalarının eksiksiz ve bulunduÄŸu yerde olduÄŸunu, günü mümkün olduÄŸunca verimli hale getirmek için neler yapabileceklerini bilirler. Mutfağının, her zaman hazır ve kusursuz bir ÅŸekilde temiz olduÄŸundan emindir. Åžef, görev ve sorumlulukları ne kadar etkin bir ÅŸekilde dağıtırsa, mutfağının çalışması sırasında trafik akışını yönlendirip, maliyetleri analiz ederek menüsünü daha karlı hale getirirler. Bu da operasyonun ne kadar baÅŸarılı olacağını belirlemektedir. Dokümanlar üzerinde ve özellikle mutfağında yemeklerin nasıl hazırlanacağını, iÅŸ yasaları ve gıda güvenliÄŸi yönetmelikleri ile maliyet azaltıcı önlemleri almak konusunda bilinçlidir. Unutmaması gereken; harika mutfaklar mükemmel ekiplerin bir sonucudur.
Görev bilinci: Harika bir ÅŸefin çoklu görevde ustalığı vardır. Åžef, aynı anda bir araya gelmesi gereken her öÄŸenin sorumluluÄŸunu üstlenir ve her ÅŸeyin doÄŸru anda tamamlandığından emin oluncaya kadar kontrollerini yapar. Hazırladığı günlük, haftalık ve aylık görev çizelgeleri iÅŸini yürütmekteki en büyük yardımcısıdır.
Zamanının efendisi olmalıdır: Zaman yönetimi mutfak da çok önemli. DoÄŸru planlamayla, son derece etkili bir mutfaÄŸa sahip olmalıdır. Zamanın doÄŸru ve etkin kullanımı hem mutfakta çalışanları hem de müÅŸterileri için çok önemlidir.
Disiplin ve esneklik: Mutfaktaki tüm iÅŸleri ÅŸef yapamaz. Mutfak bir ekip iÅŸidir. Mutfağının düzgün çalışmasını saÄŸlamaktan sorumlu olan ÅŸef, esneklik veya sertliÄŸin nerede olacağını ve disiplin kelimesinin sınırlarını ve anlamını çok iyi bilmelidir.
Kararlılık: Åžef hem etkin karalılık göstermeli hem de aldığı karaların arkasında durmalıdır. Karar alırken kendisinin, ekibinin, parçası olduÄŸu iÅŸletmenin hak ve yükümlülüklerini korumalıdır. Kararları paylaşırken geri bildirimlere açık olmalıdır. Kararlılık ve dayanıklılık varsa, sırt ve ayaj aÄŸrıları ile yorgunluk yaÅŸayacağı kaçınılmazdır.
Duyarlı Olmak (Hassasiyet): Åžef, ekibinin istek, öneri, talepleri ve çalışma düzenini yakından takip eder.
Görev, Hedef ve Takım Odaklı Olmak: Mutfak bireysel deÄŸil takım oyunudur. Mutfak da tekrarlamak için zaman yoktur. Takım odaklı olmalıdır. Çünkü ÅŸef, yemekleri hazırlayan ve piÅŸiren tek kiÅŸi deÄŸildir. Ä°ÅŸ başındaki ilk gününden mesleÄŸinin bitimine kadar, mutfakta sürekli insanlarla çalışacaktır. Asla yalnız deÄŸildir. Bir ekipte çalışma davranışı, mutfak dünyasında baÅŸarılı olup olmayacağını belirler. Kendisinin ekibe nasıl iÅŸleyeceÄŸini iyi bilmeli, gelecekteki baÅŸarısının anahtarıdır. Bu nedenle, ekipte her çalışanın sonuca gerçekten büyük bir katkı saÄŸlayacak bir takım oyuncusu olması gerekir. Åžef, baÅŸkalarıyla birlikte çalışmaya istekli olması gerekir. Åžef, mutfağını iyi bir makine gibi çalıştırmalıdır. Mutfağın verimli çalışmasını saÄŸlamak için hemen hemen her mutfakta bir hiyerarÅŸi bulunmaktadır. Ancak, akıllı ÅŸefler, bağıran eÅŸleÅŸmelerin en iyi korkuya ilham verdiÄŸini bilirler. Herkesin en uygun seviyede performans gösterebilmesi için rehberlik ve rehberliÄŸe saygı göstermek, mutfak da mükemmel bir organizasyonda saÄŸlam bir takımın anahtarıdır. Ekibin her konuda ÅŸefi takip etmesini isterken ekibin ÅŸefini sevmesini saÄŸlaması gerekir. Åžef, mutfağında harika sonuçlar almak istiyorsa her ÅŸeyin üstünde kalması çok önemlidir. En iyi ÅŸefler, menüdeki her tabağı hazırlamak, servis yapanları mutfağın içine ve dışına yönlendirmek ve her bir mutfak aleti ve ekipman ile malzemenin bulunduÄŸu yerin tam olarak ne mesafede olduÄŸunu bilirler. Mutfak takım iÅŸi olduÄŸu için hedefe ulaşırken birlikte takım olarak hareket etmek çok önemlidir. Çalışırken sıcak, bıçaklar ve insanlarla dolu ortamda önemli olan “hedef” iÅŸtir. Ä°yi bir ÅŸef, elindeki göreve önem verir ve o sırada hedeflere odaklanarak önceliklerini doÄŸru belirler. Bu beceri, iyi bir disiplin gerektirir.
Ä°ÅŸlerin basitleÅŸtirilmesi: Deneyim kazanan ÅŸefler, iÅŸlerini yürütürken kısa yolları deneyimleyebilirler. Bu olgu kısa sürede kazanılabilecek bir beceri deÄŸildir. Mutfak kültürü, temelinde bulunan bilgi ve becerileri basitleÅŸtirmeyi ve kolaylaÅŸtırmayı kabul etmez. Ancak klasikleri günümüz koÅŸullarına uyarlamak isteyen bir ÅŸef klasiÄŸi temel alarak yöntemleri günümüze uyarlayarak yeni tarif ve yöntemler yaratabilir. Bunun en güzel örneÄŸi poÅŸe uygulamasının souz-vide dönüÅŸümüdür.
Detaylara dikkat: Harika bir ÅŸef, detaylara dikkat ederek, günümüzün deÄŸiÅŸen koÅŸullarına göre detayları sadeleÅŸtirmeyi de bilmelidir. Detaylarda kaybolup resmin bütününü kaybetmemelidir. PiÅŸirme, her malzemeyi ölçmenin ve bir baÅŸyapıt oluÅŸturmak için her ÅŸeyi karıştırmanın arasından geçen karmaşık bir süreçtir. Küçük bir fark bile mükemmel bir yemeÄŸin tadını deÄŸiÅŸtirebilir. Åžefin dikkat etmesi gereken çok fazla ayrıntı vardır. BitmiÅŸ ürünü hayal edebilme, baÅŸarılı bir ÅŸef olmak için çok önemlidir. BaÅŸarılı ÅŸef, ayrıntılara özen gösteren olacaktır.
Ä°ÅŸ anlayışı: Ä°yi bir ÅŸefin sahip olması gereken en önemli özelliklerinden biri de iyi bir iÅŸ anlayışıdır. Adil olmalıdır. Åžef, karlı bir organizasyon yürütmek için keskin bir iÅŸ anlayışına sahip olmalıdır. Mutfak lezzetli yemekleri üretmek kadar uygun maliyet ile kayıp ve israfın minimize edildiÄŸi ortamdır. Yemeklerin, mutfağın etkinliÄŸini koruyacak ve artıracak ÅŸekilde nasıl hazırlanacağını bilmeli ve mutfağının kar düzeyini kaliteden ödün vermeden mümkün olan en üst seviyeye yükseltmeyi amaçlamalıdır. Ä°yi ÅŸefler, kullandığı malzemelerinden son yemeÄŸe kadar mutfaklara giren her ÅŸeyi irdelemek zorundadırlar.
Ä°ÅŸini AÅŸk ile Yapmalıdır: Ä°ÅŸinden zevk almaktan daha önemli olan nedir? Ne yaptığınızı severseniz, her zaman daha ileri gitmek istersiniz. Gün gelir ÅŸef bir noktada ya da diÄŸerinde parlayacaktır.
Ä°yi bir ÅŸef olmaya adaysanız yetenek, kararlılık ve tutarlı olarak fark yaratırsınız. BaÅŸarının devamı için bu becerilerin ve özelliklerin geliÅŸtirilmesine odaklanmalıdır. Åžef, mutfaktan ayrılan her tabağın kendi itibarını taşıdığını bilir. Bu noktada iyi bir ÅŸef, deneyimi, lezzetini ve özellikle takımını o tabakta birleÅŸtirmeyi bilir.
KAYNAKÇA
Anon, 2012a: Catering Operations, Costs and Menu Planning, Chapter 5, www.hodderplus.co.uk/catering/pc/extra2.pdf, s. 87-116.
Allen, H. ve Iomaire, M. C. 2016: Secrets of a Head Chef: Exploring Factors Influencing Success in Irish Kitchens, Journal of Culinary Science & Technology, s. 187-222.
Anon, 2012b: Controlling Food Costs, in Purchasing, Chapter 5, 28 s.
Anon, 2013: Kitchen Calculations, The Culinary Institute of America’s, 17 s.
Anon, 2016: Critical success factors, Government of Western Australia, Department of Training and Workforce Development, 1 s.
Anon, 2018: Executive Chef’s Roles and Responsibilities,
https://www.mwrbrandcentral.com/bo/wp-content/uploads/2016/01/Executuve-Chef-Roles-Resp-Jan-2016.pdf, 6 s.
Aguirre, J. ve Andrade, L. 2013: Students perception of the 21st Century Chefs, Universidad Latina Campus Heredia (Costa Rica), PASOS. Revista de Turismo y Patrimonio Cultural. ISSN 1695-7121, s. 417-426.
Bastola, S. 2014: A Dissertation submitted in partial fulfilment for a Master of Science in Management, National College of Ireland, 73 s.
Curtis, K. R. ve Cowee, M. W. 2009: Direct Marketing Local Food to Chefs: Chef Preferences and Perceived Obstacles, Journal of Food Distribution Research 40(2), s. 26-36.
Dijoud, C. 2017: Collaboration between Culinary Chefs and Agro-Food Industry and the Influence that it can have on the impact of the Food Consumer perception, Institut Paul Bocuse – Häaga Helia – University of Stavanger, 54 s.
Eren, S. ve Güldemir, O. 2017:Factors affecting the success of internationally awarded Turkish chefs, Journal of Human Sciences Vol 14, No 3, ISSN:2458.9489, s. 2409-2416
Gustafsson, I. B., Öström, A., Johansson, J. ve Mossberg, L. 2006: The Five Aspects Meal Model: a tool for developing meal services in restaurants, Department of Restaurant and Culinary Arts, Örebro University, Sweden, Journal of Foodservice, 17, s. 84–93
Ä°nce, Åž. 2016: Åžeflerin Savaşı: Profesyonel Mutfaklarda Erkek ve Kadın Åžefler, Hacettepe Üniversitesi Ä°letiÅŸim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3(2): 409-435.
Kudrowitz, B., Oxborough, A., Choi, J. ve Stover, E. 2012: The Chef as Designer: Classifying the Techniques that Chefs use in Creating Innovative Dishes, 20 s.
Latif Johri, F. 2013: Stress in Michelin Restaurants, University of Applied Sciences, Applied Sciences, 71 s.
Mac Con Iomaire, M. ve Allen, M. 2016: Secrets of a Head Chef: Exploring Factors Influencing Success in Irish Kitchens, Dublin Institute of Technology, School of Culinary Arts and Food Technology, 37 s.
Murray-Gibbons, R. ve Gibbons, C. 2007: Occupational stress in the chef profession, International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol. 19 No. 1, s. 32-42.
Raymond, F. J. 2010. Critical success factors in barbecue restaurants: Do operators and patrons agree?", UNLV Theses, Dissertations, Professional Papers, and Capstones. 707. 118 s.
Tarr, S. 2017: The chef shortage: A solvable crisis? Understanding why we have a chef shortage and how it can be addressed, 14 s.
(*) Çalışma farklı pozisyonlarda çalışan mutfak personeli ile karşılıklı görüÅŸülerek derlenmiÅŸtir.
Eylül 2018 sayısının 72.sayfasında yayımlanmıştır.