Tüm yönleriyle Osmanlı mutfağı

Tweetle

16 Aralık 19:00 2020

Tüm yönleriyle Osmanlı mutfağı

VakıfBank Kültür Yayınları’ndan çıkan “Bereketli Ä°mparatorluk: Osmanlı Mutfağı Tarihi” isimli kitapta, saray mutfağından tatlılara, aÅŸçılardan kutlama yemekleri ve kahve kültürüne kadar geniÅŸ bir tarihi anlatım yapılıyor.

Mutfak kültürü ve tarihi üzerine önemli çalışmalar ortaya koyan Priscilla Mary Işın’ın yazdığı “Bereketli Ä°mparatorluk: Osmanlı Mutfağı Tarihi”, imparatorluÄŸun tarih boyunca geliÅŸen yemek kültürünü okurla buluÅŸturuyor. VakıfBank Kültür Yayınları’nın (VBKY) yayımladığı kitapta, Osmanlıların tatlı-tuzlu lezzetleri, adabımuaÅŸeret gelenekleri, öÄŸün detayları, aÅŸçılık, kutlama ve yeme-içme kuralları sıralanıyor.

Nasıl ortaya çıktı?

Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’ndaki yaÅŸamı aydınlatan kitapta, Osmanlı mutfağının Orta Asya Türk mutfağının yanı sıra Bizanslılardan, Safeviler ve Abbasilerden miras alınan yemek kültürlerinin bir sentezi olarak ortaya çıktığı belirtiliyor: Osmanlı mutfağı 15’inci yüzyıldan itibaren kendine özgü bir kimlik kazandı ve Mısır’dan Balkanlara kadar uzanan geniÅŸ bir coÄŸrafyanın mutfaklarını kalıcı olarak etkiledi.

Zengin bir arÅŸive sahip

Osmanlılar yemek kültürüne büyük önem verirdi. Bundan dolayı da minyatürler, mutfak hesapları, kutlama tasvirleri, tıp kitapları, fiyat listeleri, mahkeme kayıtları ve ÅŸiirler gibi çeÅŸitli kaynaklar yemekle ilgili bilgi açısından çok zengin. 

AÅŸçılar ödüllendirildi

Osmanlılarda yetenekli aÅŸçılar, saray ve ileri gelenler tarafından özellikle aranıp ödüllendirildi. 1503-1504’e ait saray mutfağı kayıtlarına göre birçok saray aÅŸçısına 400 ile 3000 akçe arasında ikramiye verildiÄŸi yazar. Bazı saray aÅŸçıları da cami yaptıracak kadar zenginleÅŸmiÅŸ.

Sultana yumurtalı pide

Pideciler, Osmanlılar döneminde de müÅŸterilerin kendilerinin hazırlayıp getirdiÄŸi içlerle pide piÅŸirirdi. Saraydaki ekmekçiler pideleriyle ünlüydü. Sultan II. Mehmed için peynirli veya kabaklı, bazen de üzerine yumurta kırılan pide yapılırdı. Ayrıca 16’ncı yüzyıl saray belgelerinde ıspanaklı pidenin bahsi geçer.

En eski ÅŸekerden heykeller

Kayda geçen en eski ÅŸekerden heykeller, 1457 yılında II. Mehmed’in oÄŸullarının sünneti için ustaların yaptığı kale, cami, köÅŸk ve çiçeklerdi. 1582’de ise Åžehzade Mehmed’in (Sultan III. Mehmed) sünnetinde yüzlerce ÅŸekerden heykelin arasında gemiler, çeÅŸme, her türlü hayvan, meyve aÄŸaçlarıyla dolu bahçe, tavla ve satranç takımları vardı. Ayrıca bunlar o kadar büyüktü ki, her birini taşımak için 20 kiÅŸi gerekliydi.

Kahve kültürü

Osmanlı hacıları, gezgin derviÅŸler ve tüccarlar, Arabistan ve Mısır’da kahve içme alışkanlığı edindi. 16’ncı altıncı yüzyılın ilk yarısında Ä°stanbul’a getirdikleri kahve, kısa zaman sonra sevilen bir içecek oldu. Kahve, payitahtta alışkanlık haline geldikten sonra hızla yayılarak 1579’da Macaristan’a kadar ulaÅŸtı.

Priscilla Mary Işın kimdir?

1973’te Türkiye’ye yerleÅŸen Priscilla Mary Işın, Ä°ngiltere’deki York Üniversitesi Felsefe Bölümü mezunu. 1983’ten bu yana Osmanlı mutfak tarihi, kültürü ve Türk tatlıları hakkında araÅŸtırmalar yapıyor. Işın’ın bu konularda “GülbeÅŸeker” (2008), “Osmanlı Mutfak SözlüÄŸü” (2010) ve “Avcılıktan GurmeliÄŸe: YemeÄŸin Kültürel Tarihi” (2018) isimli kitapları bulunuyor. Işın ayrıca, Mahmud Nedim’in “AÅŸçıbaşı” ve Mehmed ReÅŸad’ın “Fenn-i Tabâhat” baÅŸlıklı Osmanlı Türkçesi yemek kitaplarını, Ahmed Cavid’in “Tercüme-i Kenzü’l-Ä°ÅŸtihâ” baÅŸlıklı yemek konulu Farsça-Türkçe sözlüÄŸünü ve Friedrich Unger’in 1837’de Almanca kaleme aldığı “Åžark ÅžekerciliÄŸi” kitabını yayına hazırladı. “Bereketli Ä°mparatorluk: Osmanlı Mutfağı”, yemek tarihi konusunda çok sayıda kongre bildirisi ve makalesi yayınlanan Işın’ın VBKY’den çıkan ilk kitabı.

KÜNYE

Yayınevi: VBKY

Kitabın adı: Bereketli Ä°mparatorluk: Osmanlı Mutfağı Tarihi

Yazar: Priscilla Mary Işın

Çevirmen: Ahmet Fethi Yıldırım

Sayfa sayısı: 360

Fiyatı: 48 TL